مسکن

بناهای موجود در روستا نیز به طبعیت از زمان و مصالح در دسترس از نظر ساختار و فضا متفاوتند.

ابتدا خانه‌ها با توجه به محدود نبودن استفاده از چوب بصورت دارورچین(کل رس) ساخته میشد و با توجه به شیب روستا معمولا از یک فضای انبار در زیر آن برای همسطح کردن زمین استفاده میشد(در این روستا معمولا طویله های دام جدا بود و در موارد نادر از فضای زیر خانه برای اصطبل اسب و قاطر و الاغ که در انتقال زغال از جنگل استفاده میشده کاربرد داشت) در محل‌های همسطح نیز معمولا یک اتاق با سقف کوتاه داخل خانه برای انبار تعبیه میشده و بر روی آن انبار اتاقی که با چند پله چوبی به آن دسترسی داشتند قرار میگرفت در این خانه‌ها از گوشه ایوان بعنوان آشپزخانه استفاده میشد. توالت در خارج از خانه در فاصله دورتر بود و حمام نیز عمومی بوده است.

در این خانه کل بنا از چوب بوده و در کرسی در برخی مواقع از سنگ استفاده میشد و دهانه و روی چوب را با ملات کاهگل میپوشاندند.

در ادامه بعلت محدود شدن استفاده از چوب خانه‌ها را با سرشاخه درختان بصورت زیگال(زینگال) می‌ساختند.

چوب استفاده شده در این خانه‌ها از گونه های بلوط- راش- ملج –ممرض و کاج است  که در منطقه وجود دارد.

با محدود شدن استفاده از چوب خانه های خشتی و آجری و سنگی شکل گرفت اما در این خانه‌ها نیز جهت کلاف بندی و سربندی و درها و پنجره‌ها از چوب استفاده شده است اما در این خانه‌ها تنوع فضایی بیشتری دارند و از مصالح سیمان و ماسه نیز در آنها استفاده شد.

بعد از آن استفاده از بلوک سیمانی و خرپا ی آهنی رواج یافت تا بعد از زلزله 83 ساختمانها سازه بتنی شدند با نقشه‌ها وپلانهای متنوع.

مسیر دستیابی به آن

با گذر از جاده چالوس به سمت تهران بعد از عبور از پلیس راه و پل کرات(سلطانی) و ازارک و پیچ سردیک و کانی و پل زغال در فاصله20 کیلومتری  از چالوس به سه راهی دوآب میرسیم یک کته کبابی و یک سوپر مارکت و تعدادی ماشین جلوی آن که سواریهای دربستی منطقه کجورند اگر پیاده باشید با پرسش از رانندگان دربستی 5000 تومان (سال 93) شما را به نیرس و بسطام خواهند برد اگر هم نخواهی دربست بیگیری نیم ساعت که بایستی یا ماشینی گذری به نیرس و بسطام می رود یا چند مسافر از اهالی این دو روستا یا کارگر –بزاز و یا دستفروش جمع میشوند که مسافر ماشینها تکمیل شود و به سمت این دو روستا برود (اینکه میگویم نیرس و بسطام –چون این دو روستا چسبیده به همند

معرفی

روستای بسطام در تقسیمات کشوری در استان مازندران –شهرستان نوشهر –بخش کجور – دهستان پنجک رستاق (قسمت غربی منطقه کجور) واقع شده که راه دسترسی به آن از سه راهی دوآب به سمت کجور و در مسیر جاده رضا شاهی که بعد از روستاهای دوآب –حسن‌آباد- نیرس واقع شده است.

موقعیت جغرافیایی: روستا در طول جغرافیایی 51 درجه و 21 قیقه و 16 ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی  36درجه و 26 دقیقه و 40 ثانیه شمالی در ارتفاع حدود 930 متر (856-975) از سطح دریا واقع شده است.

همجواریهای روستا از شمال بعد از مزارع و مراتع روستا و منابع طبیعی جاده کجور و روستای حسن آباد واقع شده و از جنوب به جنگل و روستای تقی آباد و از شرق به جنگل ودر دور دست روستای دشت نظیر و از غرب به اراضی و روستای نیرس منتهی میگردد شیب روستا شرقی_غربی و کشیدگی روستا شمال شرقی _جنوب غربی است.

قدمت روستا حدود 250 تا 300 سال است که در آغاز مرتع قشلاقی دامداران  روستای فیروز آباد بوده که بعدها با سکونت در منطقه روستا را بوجود آوردند در واقع دو طایفه آهنگر(کاوه فیروز)و دریش (درویش بسطامی) از طوایف چندگانه فیروز آباد: تنک (سلطانی) -رئیس(محمدی)- بهار - مشایخ -کرد و آهنگر و دریش و غیره در این منطقه سکنی گزیدند در واقع با بررسی مالکیت زمینهای زراعی روستا به راحتی میتوان به این ادعا رسید.

از وجه تسمیه روستا نیز با بررسی بعمل آمده میتوان گفت که با توجه به عبور از دره تنگ از سمت حسن آباد و گذر از جنگل پر فراز و نشیب از بالا به یک منطقه بسیط (گسترده یا بسط یافته) میر سیم که همان روستای بسطام و مراتع اطراف آن است و قدمت این نام از قدمت روستا بیشتر است.

البته میتوان  نشانه های سکونت را در شمال و شمال شرق روستا در مناطق آبخورک و قلعه کوتی با توجه به استخوانها و ظروف سفالی رویت شده در این منطقه (با بررسی های جزئی بعمل آمده) از هزاره اول قبل از میلاد نیز مشاهده نمود.

امرار معاش و درآمد اهالی نیز دامداری و کشاورزی ودر دوره ای نیز (قبل از اصلاحات اراضی 42) جنگل و تولید زغال بوده است که با توجه به رونق کسب و کار در این دوره فامیل‌هایی چون کسیلی(ابراهیمی) – بطر- سام با خویشاوندی در این روستا بوجود آمد.

نکته قابل اشاره این است که با توجه به مقرون به صرفه نبودن کشت دیم و دامپروری  و اصلاحات زمان پهلوی دوم تعداد زیادی از جوان‌های روستا از قبل از انقلاب تا امروز روانه شهرها بخصوص کرج و تهران شده و در آنجا مشغول به کار شدند و پدرانشان نیز یا به سن پیری رسیده ویا فوت نمودند که اینها دلایل از بین رفتن مطلق کار کشاورزی در روستا ست و تنها به وجود چند باغ در اطراف روستا و دامداری بسیار اندک می‌توان اشاره کرد.

جمعیت روستادر سال 1375 طبق آمار 342 نفر سال 83 تعداد 308 نفر ودر سال 90 تعداد242 نفر بوده است.